22.KAMUSAL DÜZENLEMELER-KURUM VE KURULUŞLARIN HİZMETLERİ

​

Aşağıda yazılı haklardan, özel bir engel oranı belirtilmemiş ise engel oranı en az %40 olanlarla ÇÖZGER raporunda 1’inci kategori (Özel gereksinimi var-ÖGV) hariç diğerleri yararlanacaktır. Engelli haklarından kimlerin yararlanabileceğini anlamak için “Engelli Haklarından Kimler Yararlanabilir?” başlığına bakınız.

 

Su indirimi: Her yerel yönetim farklı oranlarda su indirimi uygulayabilir. Ev sahipleri tapu belgesi, kiracılar kira kontratı, deprem sigortası belgesi, lojmanda oturanlar lojman dağıtım belgesi ile başvuru yaparlar. Engelli sağlık raporunun aslı gibidir belgesi, nüfus kâğıdı fotokopisi ve engelli kişi adına varsa vasi belgesi gerekmektedir.

Şehir içi ulaşım: Belediye otobüsleri, özel halk otobüsleri, metro seferleri, TCDD ve Deniz Yollarının şehir içi/dışı seferleri ücretsizdir. “Ağır engelli” olanlar bir refakatçisi ile birlikte ücretsiz ulaşımdan yararlanır. Ağır engelliliğin karşılığı olan ifadeler için “bakıma muhtaç olma/bakıma ihtiyacı olma hali ve ağır engellilik durumu” başlığına bakınız.

Şehirlerarası otobüslerde indirim: Şehirlerarası ulaşımda sadece engelli bireyin kendisine indirim uygulanır. 20 koltuğa kadar olan taşıtlar için 1 engelli kişiye, 20 koltuktan fazla koltuğa sahip taşıtlar için ise en fazla 2 engelli kişiye, geçerli ücret tarifesi üzerinden bilet ücretinde %40 indirim, aynı taşıtla taşınacak engelli yolcu sayısının 20 koltuğa kadar olan taşıtlarda 1’den fazla, 20 koltuktan fazla koltuğa sahip taşıtlarda ise 2’den fazla olması halinde, her fazla engelli yolcu için geçerli ücret tarifesi üzerinden bilet ücretinde %30 indirim uygulanır. Bu fıkraya uymayan yetki belgesi sahiplerine 5 uyarma verilir. İndirim uygulamayan firma ile ilgili olarak otobüs terminalinde kolluk kuvvetlerine bildirim yapılabilir, tutanak tutturabilir ya da ispatı mümkün ise CİMER üzerinden Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına şikâyet yapılabilir.

TCDD hizmetleri: Engelli bireyler ve ağır engelli olanların kendileri ile birlikte bir refakatçileri, TCDD ulaşımında ücretsiz seyahat ederler. İnternet üzerinden ücretsiz bilet almak isteyenlerin, engelli kimlik kartları ile gar müdürlüklerine başvuru yapmaları ve ilgili sisteme kayıt olmaları gerekmektedir. Bilet rezerve edildikten sonra ya da alındıktan sonra, kullanılmayacak ise biletin zamanında iptal edilmiş olması gerekmektedir.

Hava yollarında indirim: THY için iç hat biletlerinde %20 indirimden, dış hat biletlerinde %25 indirimden faydalanılır. Ağır engelli olan yolcuların refakatçileri de indirimli bilet alabilir. Çağrı merkezinden bilet almak isteyen yolcuların, geri bildirim formunu doldurmaları ve engelli raporunu sisteme yüklemeleri gerekir. Özel ihtiyacı olan yolcular 48 saat öncesinde müşteri hizmetlerini arayarak ihtiyaçlarını bildirmelidir. Diğer havayolları için müşteri hizmetlerinden bilgi alınabilir.

Müze ve ören yerleri: Giriş ücretsizdir. Özel işletilen müze ve ören yerlerine giriş ücretli olabilir.

Devlet Tiyatroları: Gösteriler ücretsiz izlenir. Özel tiyatrolar ücretli olabilir.

Sinema bileti: Sinema işletenler, engelliler için bilet fiyatlarında %50 oranında indirim yapabilirler.

Futbol müsabakalarının izlenmesi: 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliği Önleme Kanunu gereği, futbol müsabakalarına kartla girilmesi zorunlu olduğundan engelliler, uygun gördükleri passolig kartını almak zorundadırlar. Lig takımları oynanacak maçlar için belirli sayıdaki engelli taraftara kontenjan ayırmaktadır. Bu kontenjandan yararlanmak isteyenlerin, ilgili takım yetkilileriyle iletişime geçmeleri gerekmektedir.

Temsili askerlik uygulaması: Askerlikten muaf olan, en az %40 engel oranına sahip gençler, her yıl Mayıs ayında, Engelliler Haftasında yapılan bir günlük Temsili Askerlik Törenine katılabilirler. Bu törene katılmak isteyenler, yaşadıkları yerdeki en yakın askeri birliğe, her yılın Nisan ayında başvuru yapması gerekmektedir (Pandemi nedeniyle iptal edilip edilmediği hakkında bilgi alınız).

Kablolu TV hizmetleri: TV yayını hizmetlerinde (Digitürk, Türksat Uydunet Hizmetleri, Türkcell Süperonlıne gibi), telefon/internet hizmetlerinde (Türk Telekom Sabit Hat, cep telefonları, Superonline, TTNET ve Fiber İnternet, D Smart gibi) indirimli tarifeler mevcuttur.

Oturulan konutta düzenleme yapılması: Oturulan konutta ve apartmanda mevzuat gereği engellilere uygun düzenlemeler yaptırılabilir. 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanun’unun 42’nci maddesine göre; “Engellilerin yaşamı için zorunluluk göstermesi hâlinde, proje tadili kat maliklerinin en geç üç ay içerisinde yapacağı toplantıda görüşülerek sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karara bağlanır. Toplantının bu süre içerisinde yapılamaması veya tadilat talebinin çoğunlukla kabul edilmemesi durumunda; ilgili kat malikinin talebi üzerine bina güvenliğinin tehlikeye sokulmadığını bildirir komisyon raporuna istinaden ilgili mercilerden alınacak tasdikli proje değişikliği veya krokiye göre inşaat, onarım ve tesis yapılır. İlgili merciler, tasdikli proje değişikliği veya kroki taleplerini en geç altı ay içinde sonuçlandırır.”

Engelli seçmenler için düzenleme yapılması: Seçim Kurulları seçimlerde oy kullanacak engelliler için oy kullanma alanlarını engellilere uygun hale getirmekle yükümlüdürler. Seçmen kaydı sırasında engelli sağlık raporunu veriniz. Yatağa bağımlı olup evden çıkamayacak durumda olduklarını hekim raporu ile tespit ettiren seçmenler, evlere oy sandığı talebinde bulunabilirler.

Belediye hizmetleri: Büyükşehir, il, ilçe ve belde belediyeleri engellilere yönelik çalışmalar yapmakla yükümlüdürler. Yaşadığınız il/ilçe belediyelerine müracaat ederek engellilere yönelik hizmetleri öğrenebilir.

TOKİ kura çekilişinde haklar: TOKİ kampanyalarında uygun şartları taşıyan engelliler, engellilere ait kuraya katılırlar. Kurada çıkmayanlar, genel kuraya katılabilirler.

Bakıma muhtaç yakını olan erbaş ve erler hakkında: 22.7.2020 tarihinde yayınlanan Asker Alma Yönetmeliği’nin Genel Esaslar başlıklı 29’uncu maddesine göre; “Erbaş ve erler dağıtımlarında, nüfusa kayıtlı oldukları ve kendileri ile ailelerinin dağıtım tarihinden önce daimi ikamet ettikleri il mülki sınırları içindeki birlik, kurum ve karargâhlara tertip edilmez. ….. ilgili mevzuat kapsamında usulüne göre annesi, babası veya eşi hakkında erişkinler için engellilik raporu, çocukları hakkında çocuklar için özel gereksinim raporu düzenlenen erbaş ve erler hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz.”

Öte yandan maddi olarak muhtaç durumda olan asker aileleri maddi destek almak için bulundukları il/ilçedeki SYDV’lere başvuru yapabilirler.

Pasaport alımı: Pasaport Kanunu’na göre; diplomatik, hususi veya hizmet damgalı pasaport alanların ergin olsalar dahi yanlarında yaşayıp evli bulunmayan ve iş sahibi olmayan aynı zamanda bedensel, zihinsel veya ruhsal engellerinden en az biri nedeniyle sürekli bakıma muhtaç durumda olduğu (ağır engellilik ve karşılığı olan ifadeler) resmi sağlık kurumlarının düzenlediği sağlık kurulu raporu ile belgelenen çocuklarına da hak sahibi kişinin pasaportu ile aynı sürede geçerli pasaport verilir. Dışişleri Bakanlığı sitesinde yer alan bilgilere göre pasaport için gerekli belgelere ilave olarak kısıtlılar (zihinsel engelliler) için veli, vasi veya kayyum kararı ve muvafakat belgesi (hakkında vasi kararı varsa, vasilik belgesi) beyan edilmelidir.

Yatılı kurum bakımı hizmeti: Bakıma ihtiyaç duyacak derecede engelli olup evde bakımı sağlanamayan engelli bireyler, gerekli şartları sağlamaları halinde, resmi ya da özel bakım kurumlarından yararlanma hakkına sahiptir. Sosyal hizmetler il müdürlüklerine-sosyal hizmet merkezlerinden bilgi alınabilir. Bakıma yönelik değerlendirme ve gelir tespiti, il müdürlüğü tarafından yapılacaktır.

Acil durumlarda, kimsesi olmayan engellilerin bakım kurumlarına yerleştirilmesi Acil Valilik Olur’u ile yapılmaktadır.

İhtiyaç halinde, bakım kurumlarından “misafir” olarak faydalanılabilir. Misafirlik süresi, 2828 sayılı Kanun’da 30 gün olarak geçse de ASH Bakanlığının bildirimine göre 45 gündür.

Belediyelere ait gündüzlü ve yatılı bakım ve rehabilitasyon hizmetleri hakkında ilgili belediyeden bilgi alınabilir.

Askerlikten muafiyet: Engelli ya da herhangi bir hastalığı olan bireylerden, kendilerine askerlik çağrı belgesi (celp) gelenler, aile hekimleri ile iletişime geçerek mevcut engelli sağlık kurul raporlarını beyan ederler. Aile hekimi kişiyi, engelli bireyi TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne uygun inceleme yapan en yakın hastaneye sevk eder. Bu hastanelerde bireyin incelenmesi sonucu, “askerliğe elverişli değildir” ya da “askerliğe elverişlidir” raporu düzenlenir. Askerliğe elverişli olmamak; mevcut mevzuata göre engelliliğin karşılığı değildir. Askerliğe elverişli olmayanlar, en az %40 oranında engellilik sağlık kurul raporu almaları halinde engelli haklarından yararlanabilirler.

Özel kreş ve gündüz bakımevlerinden yararlanma: Hafif zihinsel, görme, işitme, konuşma ve bedensel engelli olan çocukları kabul eden kuruluşlarda özel eğitim öğretmeni veya rehber öğretmen bulundurulur. Anne ya da babası engelli olan çocuklar, ücretsiz olarak kuruluşlara yerleştirilir. Ücretsiz olarak yerleştirilen çocukları kabul etmeyen kuruluşlar hakkında Yönetmeliğin 51. madde hükümleri uygulanır. Bakınız: Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik