6.BAKIMA MUHTAÇ OLMA HALİ VE AĞIR ENGELLİLİK DURUMU

​

Bu rehberde yer alan bazı hakların talebinde, “bakıma muhtaç” olma ya da “ağır engelli” olma şartı vardır. 2014 yılında “bakıma muhtaç” ifadesi, Engelliler Hakkında Kanun metninden çıkartılmıştır. Bakıma muhtaç olma halinin ağır engellilik karşılığı olduğuna dair mevzuata ve ağır engellilik ile ilgili yeni düzenlemelere aşağıda yer verilmiştir.

1983 tarihli 2828 sayılı Sosyal Hizmet Kanunu’na göre "bakıma ihtiyacı olan engelli"; “engellilik sınıflandırmasına göre resmî sağlık kurulu raporu ile ağır engelli olduğu belgelendirilenlerden, günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olan kişiyi” ifade eder.

Öte yandan, 18.04.2014 tarihli Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliği’ne göre “tıbben başkasının bakımına muhtaç kişiler”; …. özürlü sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca, “ağır özürlü” olduğu özürlü sağlık kurulu raporu ile belgelendirilen kişilerdir.

Ayrıca, Eylül 2021’de yürürlüğe giren Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliğine göre “Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuk”; “20/2/2019 tarihli ve 30692 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelikte tanımlanan “Çok ileri düzeyde ÖGV”, “Belirgin ÖGV” ve “Özel koşul gereksinimi var (ÖKGV)” ile 20/2/2019 tarihli ve 30692 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelikte tanımlanan “Tam bağımlı engelli birey” durumunu” ifade etmektedir.

20.02.2019 tarihinde yürürlükten kaldırılan 30.03.2013 tarihli Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe göre “ağır özürlü”; özür durumuna göre özür oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine özürlü sağlık kurulu tarafından karar verilen kişilerdir” şeklinde tanımlanmıştı.

20.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik’te “ağır engellilik” yerine farklı kavramlar yer almıştır.

Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğe göre ağır engelliliğin karşılığı; tam bağımlı engelli birey” ifadesidir. “Tam bağımlı engelli birey”; engel durumuna göre engel oranı %50 ve üzeri olduğu tespit edilenlerden doku, organ ve/veya fonksiyon kaybı ve/veya psikiyatri tanısı bağlantılı olarak muhakeme yeteneği değerlendirilmesine göre günlük yaşam aktivitelerini yardım almasına rağmen kendi başına gerçekleştiremediğine karar verilen bireydir.

Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğe göre ağır engelliliğin karşılığı ise; “çok ileri düzeyde özel gereksinimi var”, “belirgin düzeyde özel gereksinimi var-BÖGV” ve “özel koşul gereksinimi var-ÖKGV” ifadeleridir.